ISRAEL IRON DOME FAILURE
టెల్ అవీవ్ : ఇజ్రాయెల్‌ అంటే దాడులు చేయడంలోనే కాదు, రక్షణలోనూ పటిష్టంగా ఉంటుంది. దాని ఐరన్‌ డోమ్‌ సిస్టమ్‌ గురించి ప్రపంచమంతా తెలుసు. శత్రువులు రాకెట్లు, క్షిపణులు విసిరినా ఆ ఉక్కు కవచం వాటిని అడ్డుకుంటుంది. కానీ, ఈసారి ఆ ఐరన్‌ డోమ్‌కు గట్టి షాక్‌ తగిలింది. ఇరాన్ బాలిస్టిక్‌ క్షిపణులు ఐరన్‌ డోమ్‌ను చీల్చుకుని ఇజ్రాయెల్‌ని దెబ్బ తీశాయి.
ఏం జరిగింది?
ఇజ్రాయెల్‌ ప్రధాని బెంజిమన్‌ నెతన్యాహు శుక్రవారం ఇరాన్ అణు ముప్పును తప్పించేందుకు ఆపరేషన్‌ రైజింగ్‌ లయన్‌ ప్రకటించారు. ఇజ్రాయెల్‌ సైన్యం (IDF) 24 గంటల్లో రెండు సార్లు ఇరాన్‌పై వైమానిక దాడులు చేసింది. దీనికి కౌంటర్ గా ఇరాన్ కూడా దాడులకు దిగింది. డ్రోన్లతో జరిగిన దాడులను IDF తిప్పికొట్టింది. అయినా ఇరాన్ వందల సంఖ్యలో బాలిస్టిక్‌ క్షిపణులు ప్రయోగించింది. ఈ క్షిపణులు ఐరన్‌ డోమ్‌ రక్షణ వ్యవస్థను ఛేదిస్తూ టెల్ అవీవ్‌లోని కీలకమైన కీర్యా ప్రాంతంలో రక్షణ కార్యాలయాన్ని ఢీకొట్టాయి. ది టైమ్స్‌ 19 సెకన్ల వీడియో ద్వారా ఈ ఘటనను ధృవీకరించింది. ఈ దాడిలో జరిగిన నష్టం వివరాలు ఇంకా స్పష్టంగా తెలియాల్సి ఉంది. కానీ, ఐరన్‌ డోమ్‌ లాంటి అత్యాధునిక రక్షణ వ్యవస్థ విఫలమవడం ప్రపంచవ్యాప్తంగా చర్చనీయాంశం అయింది.
ఐరన్‌ డోమ్‌ అంటే ఏమిటి?
ఐరన్‌ డోమ్‌ (స్థానికంగా కిప్పాట్‌ బర్జెల్‌ అంటారు) ఇజ్రాయెల్‌ యొక్క పకడ్బందీ ఎయిర్‌ డిఫెన్స్‌ సిస్టమ్‌. ఇది స్వల్పశ్రేణి రాకెట్లు, డ్రోన్లు, క్షిపణులను అడ్డుకోవడానికి రూపొందించారు. ఇందులో మూడు ముఖ్య భాగాలు ఉన్నాయి:
రాడార్‌: శత్రు క్షిపణులను గుర్తించి, వాటి దూరాన్ని అంచనా వేస్తుంది.
కంట్రోల్‌ సెంటర్‌: రాకెట్‌ జనావాసాలను తాకే ప్రమాదం ఉంటే, దాన్ని ధ్వంసం చేయమని ఆదేశిస్తుంది.
మిస్సైల్‌ బ్యాటరీ: టమిర్‌ క్షిపణులను ప్రయోగించి శత్రు రాకెట్‌ను ఆకాశంలోనే పేల్చేస్తుంది.
ఒక్కో రాకెట్‌ను అడ్డుకోవడానికి రెండు టమిర్‌ క్షిపణులు (దాదాపు 50 వేల డాలర్ల ఖర్చు) ఉపయోగిస్తారు. ఈ వ్యవస్థను రఫెల్‌ అడ్వాన్స్‌డ్‌ డిఫెన్స్‌ సిస్టమ్స్‌, ఎల్టా, ఎంప్రెస్ట్‌ సిస్టమ్స్‌ సంస్థలు కలిసి అభివృద్ధి చేశాయి
ఇజ్రాయెల్‌ ఎయిర్‌ డిఫెన్స్‌ సిస్టమ్‌
ఐరన్‌ డోమ్‌ ఒక్కటే కాదు, ఇజ్రాయెల్‌ ఎయిర్‌ డిఫెన్స్‌లో మూడు దశలు ఉన్నాయి:
యారో-2, యారో-3: దీర్ఘశ్రేణి బాలిస్టిక్‌ క్షిపణులను ఆకాశంలోనే ధ్వంసం చేస్తాయి.
డేవిడ్‌ స్లింగ్‌: 100-200 కి.మీ. స్వల్పశ్రేణి క్షిపణులు, డ్రోన్లు, యుద్ధ విమానాలను అడ్డుకుంటుంది.
ఐరన్‌ డోమ్‌: 4-70 కి.మీ. శ్రేణిలో రాకెట్లు, డ్రోన్లను ధ్వంసం చేస్తుంది.
ఈ మూడు దశలూ కలిసి ఇజ్రాయెల్‌కు బలమైన రక్షణ కవచాన్ని అందిస్తాయి. హమాస్‌, హెజ్‌బొల్లా లాంటి సంస్థలు వేల సంఖ్యలో రాకెట్లు, డ్రోన్లు ప్రయోగించినా ఐరన్‌ డోమ్‌ 90% కంటే ఎక్కువ సక్సెస్‌ రేటుతో వాటిని అడ్డుకుంది
ఈసారి ఎందుకు విఫలమైంది?
శనివారం ఇరాన్ నిమిషాల వ్యవధిలో వేలల్లో బాలిస్టిక్‌ క్షిపణులను ప్రయోగించింది. ఈ భీకర దాడిలో ఐరన్‌ డోమ్‌ సమర్థవంతంగా పనిచేయలేకపోయింది. ఇంత భారీ సంఖ్యలో క్షిపణులు ఒకేసారి రావడం వల్ల సిస్టమ్‌ ఓవర్‌లోడ్‌ అయినట్లు నిపుణులు అంచనా వేస్తున్నారు. గతంలో 2023 అక్టోబర్‌ 7న హమాస్‌ దాడుల సమయంలోనూ ఐరన్‌ డోమ్‌ కొంతమేర విఫలమైంది, ఇప్పుడు ఇరాన్ దాడితో మరోసారి దాని సామర్థ్యంపై ప్రశ్నలు లేవనెత్తాయి.
చరిత్రలో ఐరన్‌ డోమ్‌
2006లో హెజ్‌బొల్లా-ఇజ్రాయెల్‌ ఘర్షణలో వేల రాకెట్లు టెల్ అవీవ్‌పై పడ్డాయి, భారీ ప్రాణనష్టం జరిగింది. దీంతో ఇజ్రాయెల్‌ ఐరన్‌ డోమ్‌ అభివృద్ధికి నిర్ణయించింది. అమెరికా ఆర్థిక, సాంకేతిక సాయంతో 2008లో టమిర్‌ క్షిపణుల పరీక్షలు మొదలయ్యాయి. 2011 నాటికి ఐరన్‌ డోమ్‌ అందుబాటులోకి వచ్చింది. ఈ వ్యవస్థ గత 14 ఏళ్లలో అనేక దాడులను విజయవంతంగా అడ్డుకుంది, కానీ ఇటీవలి దాడులు దాని పరిమితులు, లోపాలను బయటపెట్టాయి.
నష్టం ఎంత?
ఇరాన్ క్షిపణులు టెల్ అవీవ్‌లోని కీర్యా ప్రాంతంలో రక్షణ కార్యాలయాన్ని ఢీకొట్టినప్పటికీ, పూర్తి నష్టం వివరాలు ఇంకా స్పష్టంగా తెలియలేదు. ఈ ఘటన ఇజ్రాయెల్‌ రక్షణ వ్యవస్థపై ప్రజల విశ్వాసాన్ని దెబ్బతీసే అవకాశం ఉంది. సాధారణంగా, ఐరన్‌ డోమ్‌ ఉన్నందున ఇజ్రాయెల్‌ ప్రజలు దాడుల సమయంలోనూ వణికిపోకుండా రోజువారీ పనులు చేసుకుంటారు. కానీ, ఈ దాడి ఆ నమ్మకాన్ని దెబ్బతీసినట్టు కనిపిస్తోంది
నిపుణులు ఏం చెబుతున్నారు?
నిపుణుల అభిప్రాయం ప్రకారం, ఐరన్‌ డోమ్‌ స్వల్పశ్రేణి రాకెట్లకు బాగా పనిచేసినా, భారీ సంఖ్యలో బాలిస్టిక్‌ క్షిపణులు ఒకేసారి రావడం వల్ల దాని సామర్థ్యం తగ్గింది. ఇరాన్ ఉపయోగించిన క్షిపణులు లేటెస్ట్ టెక్నాలజీతో రూపొందినవై ఉండొచ్చని కొందరు అంచనా వేస్తున్నారు. అలాగే, ఐరన్‌ డోమ్‌ ఒకే దశలో పనిచేయదు, యారో-2, యారో-3, డేవిడ్‌ స్లింగ్‌లతో కలిసి పనిచేస్తుంది. ఈ దాడిలో ఈ సమన్వయం సరిగ్గా జరగకపోవచ్చని నిపుణులు భావిస్తున్నారు.
భవిష్యత్తు పరిస్థితి ఏంటి?
ఈ ఘటన తర్వాత ఇజ్రాయెల్‌ తన రక్షణ వ్యవస్థలను మరింత బలోపేతం చేయడానికి ప్రయత్నిస్తుందని తెలుస్తోంది. అమెరికా, ఇజ్రాయెల్‌ సంస్థలు కలిసి ఐరన్‌ డోమ్‌ సామర్థ్యాన్ని పెంచేందుకు కొత్త టెక్నాలజీని అభివృద్ధి చేస్తున్నాయి. ఇరాన్ దాడులతో రెండు దేశాల మధ్య ఉద్రిక్తతలను మరింత పెంచాయి. ఈ ఘటన ప్రపంచ రాజకీయాలపై, ముఖ్యంగా మిడిల్ ఈస్ట్ పాలిటిక్స్ పై తీవ్ర ప్రభావం చూపించే అవకాశం ఉంది.
ఐరన్‌ డోమ్‌ లాంటి అత్యాధునిక వ్యవస్థ కూడా విఫలమవడం ఇజ్రాయెల్‌కు పెద్ద దెబ్బ తగిలిందని చెప్పాలి. ఇరాన్ దాడులు ఐరన్‌ డోమ్‌ లోపాలను బయటపెట్టాయి. ఈ ఘటన ఇజ్రాయెల్‌ రక్షణ వ్యవస్థలను మరింత బలోపేతం చేయడానికి ఒక సవాలుగా నిలిచింది. రాబోయే రోజుల్లో ఈ ఉద్రిక్తతలు ఎలాంటి మలుపు తిరుగుతాయో చూడాలి.
Read also : ఆ 30 సెకన్లలో ఏం జరిగింది ?
Read also : 3 గంట‌ల పాటు గాల్లోనే చ‌క్క‌ర్లు.. త‌ప్పిన మరో ముప్పు
