కార్తీక మాసం ప్రత్యేకత – శివ విష్ణువుల ఇష్టమైన పవిత్ర మాసం!

కార్తీక మాసం అంటే ఏమిటి? (What is Karthika Masam)

కార్తీక మాసం అనేది మన హిందూ పంచాంగంలో చాలా పవిత్రమైన మాసం. దీన్ని శివుడికి మరియు విష్ణుమూర్తికి ఇష్టమైన నెలగా పండితులు చెబుతారు. ఈ నెలలో చేసే పూజలు, దీపారాధన, ఉపవాసం వంటి ప్రతి కార్యక్రమం వెనుక ఆధ్యాత్మికతతో పాటు సైన్స్ దాగి ఉంది. కార్తీక మాసంలో చేసే చిన్న చిన్న ఆచారాలు కూడా మన ఆరోగ్యం, మానసిక ప్రశాంతత, శరీర శుద్ధికి చాలా ఉపయోగపడతాయి.

📅 కార్తీక మాసం ఎప్పుడు మొదలవుతుంది?

తెలుగు పంచాంగం ప్రకారం, దీపావళి తరువాత వచ్చే పాడ్యమి రోజు నుంచి కార్తీక మాసం ప్రారంభమవుతుంది. చంద్రుడు కృత్తికా నక్షత్రంతో కలిసే రోజున మొదలవుతుందని అందుకే ఈ మాసాన్ని కార్తీకం అంటారు. ఈ నెలలో వచ్చే సోమవారాలు, ఏకాదశి, ద్వాదశి, పౌర్ణిమ రోజులు అత్యంత పవిత్రమైనవి. ఆ రోజుల్లో చాలామంది ఉపవాస దీక్షలు, దీపారాధనలు చేస్తారు.

దీపారాధన విశిష్టత

కార్తీక మాసంలో దీపారాధన (Lighting Lamps) ప్రధాన పూజా కార్యక్రమం. ప్రతిరోజూ ఉదయం మరియు సాయంత్రం రెండు సార్లు దీపం వెలిగించడం చాలా పుణ్యకార్యం.

దీపం వెలిగించే సరైన విధానం:

1. తెల్లవారుజామున స్నానం చేసి సూర్యోదయం కంటే ముందే తులసి కోట ముందు దీపం వెలిగించాలి.

• ఈ దీపం మహా విష్ణువుకి చెందుతుంది.

1. సాయంత్రం సంధ్యా సమయంలో మరోసారి దీపం వెలిగించాలి.

• ఈ దీపం తులసీ మాతకు చెందుతుంది.

💡 దీపారాధన వల్ల మన గత జన్మ పాపాలు తొలగుతాయని పురాణాలు చెబుతాయి.

🔥 దీపారాధనలో ఉన్న సైన్స్

కార్తీక మాసం వర్షాకాలం తర్వాత వస్తుంది. ఆ సమయంలో భూమ్మీద కీటకాలు ఎక్కువగా పుడతాయి. వీటిని దీపాల కాంతి ఆకర్షిస్తుంది. ఆ వేడి దగ్గరే ఆగిపోతాయి. అందుకే దీపం వెలిగించడం శాస్త్రీయంగానూ మంచిదే. అలాగే పూర్వం ఆలయాలు ఊర్ల చివర ఉండేవి. ఆలయంలో ఎత్తుగా వెలిగించే దీపం కాంతి ఊరంతా పంచడమే కాకుండా కీటకాలను ఆకర్షించి వాటిని గ్రామాల్లోకి రానివ్వదు. అందుకే ఆకాశ దీపానికి అంత ప్రాముఖ్యత ఉంది.

🕉️ విష్ణు దామోదరుడి పూజా విశిష్టత

ప్రతి నెలలో విష్ణువుకు ఒక ప్రత్యేక పేరు ఉంటుంది. కార్తీక మాసంలో ఆయనను దామోదరుడు అని పిలుస్తారు.
ఈ నెలలో చేసే దీపారాధనతో విష్ణువు ప్రసన్నుడై, మన పాపాలు, బాధలు, దుఃఖాలు తొలగిస్తాడని విశ్వాసం.

🪔 కార్తీక పౌర్ణిమ రోజున 365 వత్తులతో దీపం వెలిగించడం — ఇది ఏడాది మొత్తం పూజ చేసిన ఫలితాన్ని ఇస్తుందని పండితులు చెబుతారు.

ఒక్క రోజులో 3వేలు పెరిగిన Gold Rates

🛁 పుణ్యస్నానాల విశిష్టత

కార్తీక మాసంలో తెల్లవారుజామున నదీ స్నానం చేయడం అత్యంత పుణ్యకార్యం.

వేదాలు చెబుతున్నట్టు —

“ప్రభాతకాలంలో పవిత్ర నదిలో స్నానం చేసినవారికి ఆత్మశుద్ధి, శరీరశుద్ధి కలుగుతాయి.”

శాస్త్రీయంగా కూడా — చలికాలం మొదలయ్యే సమయం కాబట్టి నదిలో గోరువెచ్చని నీటిలో స్నానం చేయడం రక్తప్రసరణను మెరుగుపరుస్తుంది.
శరీరం చలికి తట్టుకునే శక్తి పెరుగుతుంది.

सम्बंधित ख़बरें

ఒక్క రోజులో 3వేలు పెరిగిన Gold Rates

WhatsAppతో Aadhar Card డౌన్‌లోడ్ ! ఎలా అంటే?

Boeing 737 విమానంలో షాక్: Mid-Air లో విండో బ్లాస్ట్

Dhanteras పూజ ఎన్నింటికి ? బంగారం కొనాల్సిందేనా ?

దీపావళి 2025 లక్ష్మీపూజ ముహూర్తం | Diwali 2025 Lakshmi Puja Timings

🧘‍♀️ ఉపవాసం & ఆరోగ్య ప్రయోజనాలు

కార్తీక సోమవారాల్లో భక్తులు ఉపవాస దీక్షలు చేస్తారు. ఉదయాన్నే దేవుడికి దీపం వెలిగించి, నక్షత్ర దర్శనం వరకు ఉపవాసం ఉంటారు. ఆ తర్వాత ఫలహారంతో ఉపవాసం విరమిస్తారు.

🩺 డాక్టర్ల మాటల్లో — వారానికి ఒకసారైనా ఉపవాసం వల్ల జీర్ణవ్యవస్థకు విశ్రాంతి, డిటాక్స్ ఎఫెక్ట్, మెటబాలిజం మెరుగుదల జరుగుతాయి.

ఈ రోజుల్లో ట్రెండ్ అయిన Intermittent Fasting కూడా ఇదే పద్ధతి. కాబట్టి మన పూర్వీకుల ఆచారాల్లో సైన్స్ కూడా దాగి ఉందని చెప్పాలి.

🌳 వనభోజనాల ప్రాముఖ్యత

కార్తీక మాసం వస్తే కుటుంబ సభ్యులు, స్నేహితులు కలసి వనభోజనాలు (Nature Picnics) ప్లాన్ చేస్తారు. ప్రకృతిలో ఒక రోజు గడపడం వల్ల —

WhatsAppతో Aadhar Card డౌన్‌లోడ్ ! ఎలా అంటే?

• మానసికంగా ప్రశాంతత,
• ఒత్తిడి తగ్గడం,
• కుటుంబ బంధాలు బలపడడం జరుగుతాయి.
  మన పూర్వీకులు కూడా ఈ విధంగానే ప్రకృతితో అనుసంధానం కావాలని సూచించారు.

🌼 ఉసిరిచెట్టుకు దీపారాధన & తులసీ పూజ

కార్తీక మాసంలో కనీసం ఒక్కరోజైనా ఉసిరిచెట్టుకి ఎనిమిది దీపాలు వెలిగించి, ఎనిమిది ప్రదక్షిణలు చేయాలి. తులసిని పరమదేవతా స్వరూపంగా పూజించడం వల్ల తులసీ అనుగ్రహం లభిస్తుంది. ఇది ఆరోగ్య, ఆధ్యాత్మిక శుద్ధిని ఇస్తుంది.

🕉️ శివ పూజా విశిష్టత

కార్తీక మాసంలో శివనామస్మరణ, రుద్రాభిషేకాలు, లక్ష బిల్వదళ పూజలు, అమ్మవారికి కుంకుమార్చన — ఇవన్నీ భక్తులకు పవిత్రతను, ప్రశాంతతను ఇస్తాయి.

ప్రతి రోజు ఉదయాన్నే స్నానం చేసి దీపం వెలిగించడం నుంచి సాయంత్రం సంధ్యా దీపారాధన దాకా చేసే ప్రతి ఆచారం మనసు, శరీరానికి శాంతిని అందిస్తుంది.

🪔 ఈ మాసంలో చేయాల్సినవి ✅

• తెల్లవారు జామున లేచి స్నానం చేయాలి
• ఉదయం, సాయంత్రం దీపం వెలిగించాలి
• నదీ స్నానాలు చేయాలి
• తులసి, ఉసిరి చెట్ల పూజ చేయాలి
• శివ-విష్ణు ఆలయ దర్శనం తప్పనిసరి

🚫 చేయకూడనివి ❌

• కోపం, దురభిప్రాయం, గర్వం వదిలేయాలి
• ఇతరులపై విమర్శలు చేయకూడదు
• అహంకారంతో పూజలు చేయకూడదు
• దీపాన్ని ఆర్పకూడదు

🌕 చివరి మాట

కార్తీక మాసం అనేది ఆధ్యాత్మికంగా పవిత్రమైన సమయం. శివుడు, విష్ణువు ఇద్దరూ పూజలు స్వీకరించే ఈ కాలంలో భక్తి, క్రమశిక్షణ, పాజిటివ్ ఎనర్జీ మన జీవితంలోకి వస్తాయి. ప్రతి మనిషి జీవితంలో కార్తీక మాసం ఒక ఆధ్యాత్మిక శుద్ధి పండుగ.

🙏 కాబట్టి ఈ కార్తీక మాసంలో — భక్తితో, ప్రేమతో, సంతోషంతో దీపం వెలిగించండి… పాపాలు పోయి పుణ్యం పెరిగేలా ప్రార్థించండి.

🔗 Useful External Links

For authentic references and related reading:

1. ISKCON – Importance of Karthika Month
2. Times of India – Karthika Masam 2025 Significance
3. Hindustan Times – Kartik Purnima Puja 2025
4. India TV News – Kartik Month Rituals Explained
5. Wikipedia – Karthika Deepam

Vishnu Kumar

Vishnu Kumar Medukonduru is a Senior journalist with over 26 years of experience across print, electronic, and digital media. Known for his sharp editorial instincts and deep understanding of public discourse, Vishnu has contributed to leading newsrooms in diverse roles—from field reporting and desk editing to content strategy and multimedia storytelling. His expertise spans a wide spectrum of topics including national affairs, international developments, health, finance, and educational content. Whether crafting breaking news or in-depth analysis, Vishnu brings clarity, credibility, and context to every piece he writes. A trusted voice in Indian journalism, he continues to shape narratives that inform, empower, and inspire readers across platforms.

See Full Bio